دلقکی خطرناک!

پنجشنبه نهم ماه میدر طول چند سال گذشته در باره تکامل جانداران مطلب زیاد نوشته ام و اینک باختصار در زیر می بینیم. نیز همه در آرشیو موضوعی علمی/تکامل یافت میشوند(8 و 10 فوریه 2023) ویکی پدیای فارسی چنین میگوید:"فرگشت (Evolution) در ابتدا «تکامل» نامیده می‌شد. واژهٔ عربی «تکامل» به معنای «کامل‌شدن» است. لغت‌نامهٔ دهخدا معنی آن را «تمام‌شدن» ذکر می‌کند. اما به دلیل اینکه واژه تکامل، «به کمال رسیدن» را در ذهن مخاطب تداعی می‌کند، بسیاری با به کار بردن این کلمه برای Evolution مخالف هستند. کلمهٔ Evolution حاکی از «کمال‌یافتن» جانداران نیست. این واژه هیچ بار اخلاقی ندارد بلکه تنها تغییر جانداران برای انطباق و سازگاری بیشتر با محیط زیست خود را نشان می‌دهد"در جلسه ای بحث بر سر فلسفه زندگی و سرنوشت انسان و غیره بود که با دوستی بر سر اینکه اصلا معنای تکامل چیست بحثی در گرفت. او جنبه علمی و فنی مسئله را پیش کشید و اینکه چطور بشر پیشرفت کرده و از زمین به هوا و حتی به فضا رفته. ووو. من با اینکه قبول کردم که اینها را میشود از یک نقطه نظر پیشرفت و تکامل دانست از طرف دیگر این نوع پیشرفتها میتوانند قاتل جان آدمیزاد هم باشند. بعضی ها تکامل انسان را از نقطه نظر بیولژیکی نگاه میکنند و اینکه روز بروز ساختار بدن آدمیزاد پیچیده تر میشود. خب، ولی آیا میشود گفت پندار و گفتار و کردار آدمیزاد رو به بهبودی است؟ میشود گفت انسان های آینده انسان ترند؟مطالب قبل را میتوان اینجور جمعبندی کرد که فرضیه تکامل داروین را می توان در بعضی زمینه ها تکامل و پیشرفت دانست و آنها را تحت عنوان پیشرفت بیولژیکی Biological progress خلاصه کرد. و حساب اخلاقیاتoral/ethical را کلا کنار گذاشت. ما شبیه این را روزانه در موارد دیگر دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

یکشنبه دوازدهم ماه می در طول سالهای گذشته در باره هوش مصنوعی مطالب زیادی نوشته ام که در سه آرشیو موضوعی که کلمه "علمی" در جلو خود دارند یافت میشوند. برای دیدن اصل هر نوشته که یطور خلاصه در زیر میآید، تاریخ آن در اول پاراگراف داخل پرانتز نوشته میشود (11 و 13 و 20 و 27 اکتبر 2017) مهمترین نکته قابل توجه آنست که دانش هوش مصنوعی خیلی گسترده بوده و اگر کلی بآن نگاه کنیم همیشه وجود داشته. ساختن و استفاده از روباتهای مختلف سابقه طولانی دارد و بطور کلی آنچه مورد نظر بوده، یعنی عملکرد فکری و جسمانی یک ماشین بجای آدمیزاد، در حال پیشرفت بوده و هستکتابی در این زمینه تالیف آقائی بنام کاپلان در دست مطالعه دارم که تکه هائی از آنرا بتدریج خواهم نوشت. برای شروع جملاتی چند از مقدمه کتاب را بطور تلگرافی در زیر می بینیم: بعضی ماشینهای هوشمند در بعضی امور کارهائی می کنند که بمراتب از آدمیزاد جلوتر است.اینها در بعضی موارد خیلی خود مختار (خود گردان) هستند. و آن فرضیه که کامپیوتر فقط آن کاری را میکند که آدمیزاد بهش دستور داده، دیگر صادق نیست. بعبارت دیگر آنها از تجربه خود درس می گیرند و کارهائی می کنند که طراحانش در نظر نداشتند.ییشرفت هوش مصنوعی و امکانات جسمانی و فیزیکی ماشین در آینده، در تمام امور زندگانی آدمیزاد تغییرات اساسی بوجود خواهد آورد. از تربیت و آموزش کودکان گرفته تا مراقبت از سالمندان، از کار و سرگرمی گرفته تا انتخاب همسر، ووو همگی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.سوالات عمیق فلسفی اجتماعی که سالهای سال بصورت فرضی و نظری رویهم انباشته شده اند در عمل دارند بسرعت جلو رویمان سبز می شوند. مثلا اینکه یک ماشین هوشمند چقدر قابل اعتماد است؟ آیا بشر تا چه حد حاضر است اختیار زندگیش را بدست ماشین بسپارد دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

چهارشنبه پانزدهم ماه میدر طول سالهای گذشته زیاد پا توی کفش بزرگان کرده و مطلب نوشته ام که در آرشیو موضوعی عقل و منطق یافت میشوند و باختصار در زیر میآیند. ضمنا برای دیدن اصل هر نوشته ، تاریخ آن در اول پاراگراف داخل پرانتز نوشته میشود(20 و 21 اکتبر 2021) در وبلاگی نقل قولی از دکارت فیلسوف معروف فرانسوی دیدم بدین مضمون: "فکر می کنم ، پس هستم." حس فضولیم گل کرد چون من هیچوقت متوجه منظورش نشده ام! ولی قبل از آنکه دنباله اش را بگیرم لازمست مقدمه ای بیاورم. در طول سالهای گذشته موارد متعددی پیش آمده که پا توی کفش بزرگان گذشته کرده و بعضی گفته های قصار آنها را که بطور ملموس مشکوک بنظر میرسند تجزیه و تحلیل نموده ام. در این کار، هدف انتقاد از آنان نیست چون گفته هایشان می توانسته در زمان خود خیلی هم درست بوده باشد، ولی اینکه ما امروز و در قرن بیست و یکم چشم بسته دنبال حرفشان را بگیریم کار درستی نیست. کافیست یک نگاه سرانگشتی به گفته ها و نوشته های متفکرین معروف بیندازیم. فکر میکنید آنها در مورد هر موضوع خاص نظرات مشابهی دارند؟ البته که نه! و این بدان معناست که حتما بعضی از آنها اشتباه میکنند، چون حقیقت که دو تا و چند تا و آنهم گاهی متضاد نمیتواند باشد. نکته مهم دیگر آنست که مسلما کسی نمی تواند بگوید اگر یک حرف فلانی یک پایش میلنگد پس نباید به حرفهای دیگرش هم گوش داد. ابدا! واقعیت آنست که دانش بشریت دائما در حال تغئیر است و بعضی از گفته ها و فرضیات گذشته کلا یا جزئا رد یا تعدیل میشوند. و ما باید سعی کنیم "دانه را از سبوس جدا نمائیم" حالا اگر بخواهیم کلمات دکارت را حلاجی کنیم، میگوئیم: خب که چی؟ همه آدمها کم و بیش فکر میکنند. تازه با این تعریف، وجود اشیاء بکجا می رسد؟ (27 اکتبر 2021) در وب دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

سه شنبه سی ام آوریلدر باره امر پیش بینی و بویژه آنهائی که اشتباه از آب در آمده اند زیاد مطلب نوشته ام، که اینک باختصار در زیر می بینیم. نیز همه آنها را میتوان در آرشیو موضوعی "تاریخی" یافت پیش بینی های گذشته(17 فوریه 2020) پیش بینی ها را میتوان بدو دسته تقسیم کرد: آنهائیکه توسط افراد سرشناس و متخصص و دانشمند ارائه میشوند و آدم انتظار دارد درست از آب در آیند. و آنهائیکه توسط افسانه نویسان بوجود می آیند وکسی نمی تواند انتظار واقع بینی ازشان داشته باشد. گروه اول را هم میتوان به سه دسته تقسیم کرد. آنهائی که درست از آب در آمده اند، آنهائی که اشتباه از آب در آمده اند، و آنهائی که هنوز سر نوشتشان معلوم نیست. معمولا در هر مورد، پیش بینی های متفاوتی از مثبت تا منفی بوجود میآید که هر دو قابل مطالعه اند. ولی ما بیشتر به منفی بافان می پردازیم!(27 جون 2020) نویسنده کتابی در باره علم پیش بینی، هفت رشته مختلف از هواشناسی تا اقتصاد و تکنولوژی را در نظر گرفته و موفقیت ها، اشکالات و معایب هر یک را مطالعه کرده. او از هوا شناسی شروع میکند چون همه مان دائما با آن در تماسیم و میدانیم که پیش بینی شان همیشه درست از آب در نمی آید! البته در سالهای اخیر هواشناسان پیشرفت های زیادی در پیشگوئی هوا بویژه وقوع طوفان و دیگر بلایای جوی نموده اند، منتهی برای زمان کوتاه مدت یکی دو روز. پیشگوئی های دراز مدت هنوز خیلی پایش میلنگد و باید با شک و تردید زیاد به آن نگریست. او حتی یک جوک در این رابطه تحویلمان میدهد. سوال: چرا خدا علم اقتصاد را آفرید؟ جواب: برای اینکه هواشناسان را روسفید کند! او میگوید از قدیم ندیم اقتصاد دانان را علمای ملالت بار نام نهاده اند چون سابقه پیش بینی شان هیچ درخشان نبوده (1 و 6 و 13 و 20 جو دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

جمعه سوم ماه می در ظرف سالهای گذشته در باره اختراعات و اکتشافات و بخصوص پیش بینی منفی بافان، مطلب زیاد نوشته ام، که در اوائل سال 2020 بجمع آوری انها پرداختم و اینک باختصار در زیر می بینیم. نیز همه آنها را میتوان در آرشیو موضوعی "تاریخی" یافت(24 فوریه 2020) قطار راه آهن در اوائل قرن نوزدهم و سالها پیش از اتومبیل روی کار آمد. حالا چند تا پیش بینی از منفی بافان آن زمان را می بینیم: در سال 1825 یک جورنال معتبر نوشت که چه چیزی میتواند مزخرفتر ازین باشد که بگویند لکوموتیو میتواند با سرعتی دو برابر سرعت کالسکه حرکت کند. در سال 1830 استاندار نیویورک به رئیس جمهور وقت چنین نوشت: جناب رئیس جمهور، سیستم کانالهای این مملکت دارد توسط یک وسیله حمل و نقل جدید تهدید میشود. واگنهای راه آهن با سرعتهای فوق العاده زیاد 25 کیلومتر در ساعت حرکت میکنند و باعث بمخاطره انداختن جان مسافران، آتش افروزی در مراتع، و بوحشت انداختن زنها، بچه ها، و دامها میشوند. مشیت الهی هیچوقت این نبوده که آدمیزاد با چنین سرعتی مسافرت کند(2 و 11 و 17 مارس 2020) تاریخچه سینما از زبان ویکی پدیا: “در سالهای دهه ۱۸۸۰، با معرفی دوربین تصویر متحرک امکان گرفتن تصاویر انفرادی و ضبط آنها بر روی یک حلقه واحد فراهم آمد که به سرعت به اختراع پروژکتور تصویر متحرک انجامید.” و حالا به حرفهای دو منفی باف خیلی معروف آن زمان گوش می کنیم: در سال 1916 چارلی چاپلین (بله، همان خودش) اظهار نظر کرد که سینما مد زودگذری بیش نیست چون چیزی که تماشاچی میخواهد به بیند وجود گوشت و خون روی خود صحنه است. در سال 1927 که صوت داشت وارد فیلم میشد آقای وارنر (همان خودش) گفت کدام احمقی میخواهد به حرفهای هنرپیشه سینما گوش کند؟شروع واقعی استفاده ازتلفن وقتی بود ک دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

دوشنبه ششم ماه میدر باره برجام مطلب زیاد نوشته ام که اینک باختصار در زیر می بینیم و نیز همه آنها را میتوان در آرشیو موضوعی "سیاسی/اخبار روز" یافت. در پائیز سال 2020 که جو بایدن بریاست جمهوری انتخاب شد قول داد آمریکا را دوباره وارد معاهده برجام کند و احتمالا آنرا توسعه دهد، چیزی که من همیشه برای دنیا و بشریت خوب و مفید دانسته ام. حالا معلوم شده که این، گفتنش آسانتر بود تا عمل کردنش! اول سه نوشته از دو سه سال اخیر که مشکلات را نشان میدهد می بینیم:(دهم فوریه 2021) در این چند روز گذشته گزارشاتی در باره برجام خواندم که مرا بیاد بچه های کودکستان انداخت: یکی می گوید اول تو بکن و آن دیگری میگوید اول تو! در حالی که طرفین برجام خیلی خوب می دانند که راه عملی و عقلانی آنست که هر دو با هم عمل کنند(21 نوامبر 2021) داریم خبردار می شویم که احیای برجام ممکنست باین آسانی نباشد. همانطور که دراینجا مخالف فراوان داشته و دارد، گویا آنجا هم همینطور است. و بنظر من مقصر اصلی، آن مفسد فی الارض است که چهار سال آزگار در کاخ سفید نشست و دنیارا بکثافت کشاند. خیلی رشته ها از جمله برجام را که دنیا رشته بود پنبه کرد(اول دسامبر 2021) پس از آنکه نوشتم من همه تقصیرها را گردن آن مفسد فی الارض می اندازم، ضرب المثل زیر را بیاد آوردم: یک دیوانه سنگی به چاه می اندازد که صد عاقل نمی توانند بیرون بیاورند! هم الان مقاله مفصلی در نیویورک تایمز خواندم که میگفت سیاست خارجی ترامپ در رابطه با ایران و توافق هسته ای، بصورت بلای عظیمی در دامان رئیس جمهور فعلی آمریکا (و در نهایت تمام دنیا) افتاده. ووو. نگفتم! چون آشنائی من با این موضوع خیلی پیش از آنکه این نام را بخود بگیرد شروع شد، چطور است آنرا با استفاده از نوشته های گذشته م دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

یکشنبه هفتم آوریل(مقدمه: در طول سالهای گذشته سفرهائی با استفاده از کشتی تفریحی cruise ship داشته ایم که شرحی از آنها را در وبلاگ وارد کرده ام، و اینک باختصار در زیر می بینیم. نیز میتوان همه را در آرشیو موضوعی معرفی/خاطرات یافت) (8 و 18 و 22 فوریه 2019) چند روز پیش با یک کشتی تفریحی بیک مسافرت سه روزه رفتیم. ظهر پنجشنبه بیست کیلومتری راندیم تا به کشتی رسیدیم. سلانه سلانه راندیم تا اینکه صبح شنبه در بندری در مکزیک لنگر انداختیم. علاقمندان آنروز را به تماشای آن بندر رفتند. ما چون چند دفعه آنجا پیاده شده بودیم داخل کشتی ماندیم و از نعمات خدادای از آب و آفتاب گرفته تا غذا و سرگرمی استفاده نمودیم. راستی نکند بعضی ها خیال کنند این کشتی ها آدم را روی آب بالا پائین می برند! خیر، اصلا اینجور نیست. معمولا آدم احساس حرکت نمیکند.وقتی صحبت از کشتی میکنیم بلافاصله منظره آب در نظر آدم مجسم میشود. و آنرا هم میتوان در رود و رودخانه یافت و هم در اقیانوس و دریا. ما هیچوقت به کشتی توی رودخانه راه نیافته ایم. پس فقط میماند به اقیانوس که اطراف این مملکت را فرا گرفته. از گوشه جنوب شرقی بخصوص ایالت فلوریدا تا گوشه جنوب غربی یعنی همینجا. آن اوائل چند سفری به فلوریدا پرواز کردیم و وارد کشتی هم شدیم ولی متاسفانه خاطره دور و درازی بیش از آن نمانده، بجز یک مورد که بعدا خواهیم دید. از طرف دیگر در این سالهای اخیر چندین دفعه به کشتی های این حوالی رفته ایم. ولی قبل از آنها تنها تجربه مان را در گردشی با کشتی که در خارج از آمریکا اتفاق افتاد می بینیم. بله، در بهار سال 2006 باتفاق گروهی از دوستان و آشنایان به یونان پرواز کردیم و یک مسافرت یک هفته ای با کشتی روی دریای مدیترانیه داشتیم، در چند شهر بندری پیاده شده دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

چهارشنبه دهم آوریل(مقدمه: در طول سالهای گذشته در باره خوشی و خوشبختی مطالب زیادی نوشته ام، که از اوائل سال 2020 بجمع آوری انها پرداختم و اینک باختصار در زیر می بینیم. نیز همه آنها را میتوان در آرشیو موضوعی "عقل و منطق" یافت)معنای زندگی/ خوشبختی (21 و 27 و 30 جولای 2011) داشتم ویکی پدیا را نگاه می کردم که یک دفعه به موضوع meaning of life برخوردم و فکر کردم پر بدک نیست یک کمی آنرا مطالعه کنیم. میشود گفت "معنای زندگی" و معادل انگلیسی آن مانند چتری است برای مفاهیم مختلف فلسفی و مذهبی از جمله هدف و اهمیت زندگی و حتی "وجود" بطور کلی. سوالاتی که در این زمینه میتوان مطرح کرد عبارتند از: چرا ما آدمها اینجا هستیم؟ اصلا زندگی برای چیست؟ هدفمان چیست؟ ووو. حالا بیائید "هدف زندگی" را در نظر بگیریم. شخصا پاسخهای زیادی شنیده ام ولی هیچیک بدل نمی چسبد و اگر لازم باشد الان جواب دهم میگویم، نمیدانم ما چرا خلق شده ایم یا طبیعت ما را بوجود آورده (کدامیک بوده فرقی نمیکند!)همانطور که میتوانیم حدس بزنیم از فلاسفه قدیم یونان تا اندیشمندان معاصر، نظرات گوناگون و گاه متضادی ارائه شده. ارسطو موضوع خیر و شر را پیش میکشد و میگوید تمام اهتمام ما باید در راه خیر و در راه رسیدن به خوشبختی و سعادت happiness باشد. این توجیه بدل آدم می نشیند، ولی باید پرسید ما داریم جواب چه سوالی را میدهیم. اگر سوال این باشد که منِ نوعی، زندگی ام را چگونه بگذرانم و دنبال چه هدفی باشم، بنظرم این جواب خوبیست. حتی فکر میکنم بشود این هدف خوشبختی فردی را مقداری تکمیل تر کرد، باین ترتیب که بگوئیم اگر کسی بدون اینکه بدیگران صدمه ای برساند دنبال خوشبختی خودش باشد یک آدم معمولی است ولی اگر اضافه بر آن مقداری هم در راه خوشبختی دیگ دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

جمعه دوازدهم آوریل(21 فوریه 2023) زنی بنام بیلی می شناسیم که یک بیوه 94 ساله است و با اینکه مشکلاتی در رانندگی داشته و دارد و تصادفاتی نیز داشته، هنوز اصلا حاضر نیست دست از رانندگی بر دارد. امثال او کم نیستند ... بیلی خانم پس از ماه ها مبارزه با اطرافیان خود بالاخره دارد مجبور میشود دست از لجاجت بر دارد و اتومبیلش را باز نشسته نماید ... بچه ای ندارد ... بهیچوجه حاضر نیست به کوی سالمندان برود ... (11 جولای 2023) ... در ظرف چند هفته گذشته وضع جسمانی بیلی رو بافول گذاشته بود. چند روز اخیر را در بیمارستان بود. اطرافیان از جمله دکترش در تلاش آن بودند که بر خلاف غر و لندهایش او را بیک کوی سالمندان ببرند ... ولی بآنجا نکشید ... چند روز پیش در رابطه با کشتی تفریحی و دسترسی داشتن 24 ساعته به غذا گفتم: همیشه افسوس خورده ام که چرا خدا فقط یک شکم بما ارزانی داشته!از طرف دیگر چند روز قبل از آن چنین نوشتم:(23 مارس 2024) ... اگر از این حقیر بی تقصیر بپرسید میگویم بیک دنیای معنوی یا غیر مادی عقیده دارم ولی در اینکه آنجا چه جور جائیست مطمئن نیستم! ... تا چند وقت پیش خیال میکردم تناسخ باندازه کافی منطقی است ولی کم کم بیرمق شد تا اینکه پس از سالها چون هیچ نوع نشانه قابل اعتمادی از آن ندیدم ازش روی بر گرداندم! ... و هنوز که هنوز است از شواهد و قرائن هیچ خبری نیست. آدم مایوس میشود!بر میگردیم به خدابیامرز بیلی که باعث نوشتن این سطور شد! از عیال محترمه شنیدم که بازماندگان او بر سر تعبیر و تفسیر وصیت نامه اش اختلاف نظر پیدا کرده اند و دارند میروند دادگاه. اگر کسی بحرف من گوش میداد چنین میگفتم: زیاد سخت نگیرید. شما هم وقتی موقع رفتنتان شد جون بیلی دست خالی میروید. حتی یک ریالش را هم نمی توانید با خود دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب

شنبه بیست و سوم مارساول میرویم سراغ گذشته:(ششم ژانویه 2012) بعد از آنکه در باره آخرت مطالبی نوشتم متوجه شدم بهتر است بیشتر حلاجی شود و چون از نوعی از آخرت که در اسلام و مسیحیت آمده و شامل بهشت و دوزخ میشود آگاهی داریم من به نوع مهم دیگر آن اشاره ای میکنم ... ادیان هندوئی و بودائی بویژه در چین و هندوستان پیروان زیادی دارند ... اینها بطور کلی آخرت را جور دیگری تعریف می کنند و آنرا جائی موقتی میدانند برای ارواح ما آدمیان، که پس از مدتی باز در بدن جدیدی روی زمین ظاهر میشوند، و آنرا تناسخ Reincaation می نامند ... باید توجه کرد که این دو نوع مهم آخرت را آنهائی عنوان میکنند که به وجود روح در بدن اعتقاد دارند و میگویند این روح یا روان است که پس از مرگ جسمانی بیک دنیای غیر مادی میرود. از طرف دیگر عده ای هستند که اصلا وجود روح و روان را منکر میشوند!اگر از این حقیر بی تقصیر بپرسید میگویم بیک دنیای معنوی یا غیر مادی یا ماوراء الطبیعه عقیده دارم ولی در اینکه آنجا چه جور جائیست مطمئن نیستم! فکر میکنم فرضیه تناسخ منطقی تر موضوع را توجیه کند و جواب خیلی از سوالها را بدهد. ولی کلی سوالات جدیدی نیز بوجود می آورد خب، حالا لابد میخواهید بپرسید چرا اینها را تکرار کردم، بله؟ برای اینکه بگویم منهم دچار همان مشکل بالا شده ام. در واقع باید گفت، بودم و هستم! بله، تا چند وقت پیش خیال میکردم تناسخ باندازه کافی منطقی است ولی کم کم بیرمق شد تا اینکه پس از سالها چون هیچ نوع نشانه قابل اعتمادی از آن ندیدم ازش روی بر گرداندم! در واقع پنجاه شصت سال پیش بود که ایده تناسخ خیلی نضج گرفت. افرادی بودند (بعضی هاشان خیلی مشهور) که ادعا می کردند با ارواح در تماس هستند. سخنرانی کردند. کتاب نوشتند. ووو. ولی هنوز ک دلقکی خطرناک!...ادامه مطلب